ΕΠΤΑΝΗΣΙΑΚΗ ΣΧΟΛΗ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Απάντηση της 1^ης ερώτησης

Τα Επτάνησα δεν περιήλθαν κάτω από τουρκική κατοχή. Αντίθετα η διαδοχική κατοχή τους από τους Ενετούς, τους Γάλλους, τους Άγγλους και τους Ρώσους υπήρξε παράγοντας για την πνευματική τους ακμή. Ακόμα η μακρόχρονη επαφή με το δυτικό πολιτισμό, η οικονομική ανάπτυξη των νησιών και η ειρηνική διαβίωση των κατοίκων συνέβαλαν στο να καταστούν τα Επτάνησα το σπουδαιότερο πνευματικό κέντρο της εποχής. Τέλος, θα έπρεπε να σημειωθεί ότι το πρώτο ελληνικό Πανεπιστήμιο, η Ιόνιος Ακαδημία, ιδρύθηκε στην Κέρκυρα το 1824.

Ηλίας Βασιλειάδης

Α’1

Απάντηση της 2ης ερώτησης

Τα βασικά χαρακτηριστικά της Επτανησιακής σχολής είναι τα εξής: Πρώτον όσον αφορά τη θεματολογία, πρωταρχική θέση στην Επτανησιακή ποίηση έχει η αγάπη για την πατρίδα, ο θαυμασμός για τη φύση, η πίστη στο Θεό και η εξύμνηση του έρωτα στην πιο αγνή και αυθεντική του μορφή. Δεύτερον, όσον αφορά στη μορφή, το κυριότερο γνώρισμα είναι η δημοτική γλώσσα, την οποία οι Επτανήσιοι λογοτέχνες όχι μόν υιοθετούν και καλλιεργούν, αλλά την υποστηρίζουν και θεωρητικά με μελέτες και άρθρα τους. Ένα άλλο χαρακτηριστικό είναι η ολιγογραφία, καθώς και η έλλειψη ρητορικών εξάρσεων και στόμφου. Τέλος, η ιδιαίτερη φροντίδα στην επεξεργασία του στίχου. Η επτανησιακή σχολή δε θα μπορούσε να θεωρηθεί ρομαντική διότι ο ρομαντισμός εξυμνεί το υπερβολικά συγκινησιακό, το ιδανικό, το παράδοξο, το υπερφυσικό, το ασαφές, χαρακτηριστικά τα οποία αντιφάσκουν στην Επτανησιακή Σχολή. Ωστόσο δε θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν εντοπίζουμε στα ποιήματα της Σχολής αυτής ρομαντικά στοιχεία.

Κική Γρηγορίου, Βάσω Ζάχαρη

Α’1

Απάντηση της 3ης ερώτησης

Οι σπουδαιότεροι εκπρόσωποι της Επτανησιακής Σχολής χωρίζονται ανάλογα με την εποχή που έζησαν σε σχέση με το βασικότερο εκπρόσωπό της, τον Διονύσιο Σολωμό, και την επίδραση που δέχτηκαν ή όχι, από αυτόν και αυτοί ήταν:

Προσωλομικοί (έζησαν πριν τον Διονύσιο Σολωμό): Αντώνιος Μαρτελάος, Νικόλαος Κουτούζης

Σολωμικοί (έζησαν την ίδια εποχή με τον Διονύσιο Σολωμό και επηρεάστηκαν από το έργο του): ΔΙΟΝΎΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ. Ιάκωβος Πολυλάς, Αντώνιος Μάτεσις, Ιούλιος Τυπάλδος, Γεώργιος Τερτσέτης, Γεράσιμος Μαρκοράς, Γεώργιος Καλοσγούρος, Λορέντζος Μαβίλης

Εξωσολωμικοί (ήταν επτανήσιοι, έζησαν την ίδια εποχή με τον Διονύσιο Σολωμό αλλά δεν επηρεάστηκαν από αυτόν): Ανδρέας Κάλβος, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης και Ανδρέας Λασκαράτος

Λάζαρος Καλτζίδης, Γιώργος Κανελίδης

Α’1

 Απάντηση της 4ης ερώτησης

Διονύσιος Σολωμός

Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1798. Γιος του Νικόλαου Σολωμού και της Αγγελικής Νίκλη. Το 1810 φεύγει στην Ιταλία για σπουδές στη Νομική. Το 1818 επέστρεψε στη Ζάκυνθο, όπου συνέγραψε ποιήματα θρησκευτικής θεματολογίας στα Ιταλικά. Τον Μάιο του 1823 συνέθεσε τον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν». Το 1825 έγραψε την «Καταστροφή των Ψαρών». Το 1829 έγραψε το «Εις μοναχήν, Νεκρική Ωδή ΙΙ», ένα ποίημα για το Μεσολόγγι. Το 1859 δημοσιεύτηκε το πρώτο σχεδίασμα των Ελεύθερων Πολιορκημένων. Το 1833 έγραψε τον «Κρητικό». Ωστόσο επέμενε στο θέμα της πτώσης του Μεσολογγίου, γράφοντας το 1834 τη δεύτερη ημιτελή μορφή των Ελεύθερων Πολιορκημένων και το 1844 την τρίτη. Ο Σολωμός πέθανε το 1857 ενώ δύο χρόνια αργότερα ο Πολυλάς εξέδωσε τα Ευρισκόμενα

Κική Γρηγορίου, Βάσω Ζάχαρη

Α’1

Ανδρέας Κάλβος

Γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1792. Καταγόταν από εύπορη οικογένεια καθώς ο πατέρας του ήταν γιατρός και η μητέρα του αριστοκράτισσα. Έφυγε στην Ιταλία μαζί με τον αδελφό του Νικόλαο για να ζήσουν μαζί. Σπούδασε στην Ελληνική παροικία, στο Λιβόρνο και στη Φλωρεντία. Η γυναίκα του που ήταν Αγγλίδα πέθανε το 1820, γεγονός που τον σημάδεψε πολύ. Η κύρια γραφή του ήταν η Ιταλική. Έγραψε τραγωδίες στα Ιταλικά. Το πιο γνωστό όμως ποιητικό του έργο είναι οι 20 ωδές του που τις τύπωσε με τον τίτλο «Λύρα». Μετά από πολλά ταξίδια επέστρεψε στην Ελλάδα το 1826. Από το 1848 δεν ασχολήθηκε ξανά με την ποίηση ώσπου πέθανε από πνευμονία.

Μάγδα Βερβερίδου, Γεωργία Ελευθεριάδου, Ξανθούλα Ζάνου

Α΄1

Λορέντζος Μαβίλης

Ο Λορέντζος Μαβίλης γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1860. Ο πατέρας του καταγόταν από την Ισπανία και η μητέρα του από αρχοντική οικογένεια. Μελέτησε τους αρχαίους κλασικούς και έμαθε Ιταλικά, Αγγλικά, Γαλλικά και Ισπανικά καθώς επίσης και Σανσκριτικά. Αφού τελείωσε τις σπουδές του εντάχτηκε στην Κερκυραϊκή Σχολή, καθώς έγινε και μέλος της Εθνικής Εταιρίας και πολύ αργότερα επικεφαλής σώματος ανταρτών. Απέκτησε επίσης βουλευτικό αξίωμα στο κόμμα των Φιλελευθέρων. Σκοτώθηκε ηρωικά στην εκστρατεία της Ηπείρου στη μάχη του Δρίσκου. Έγραψε πολλά σονέτα. Ασχολήθηκε και με τη μετάφραση. Στην ποίηση του Μαβίλη συναντώνται τα ρεύματα του γερμανικού συμβολισμού με το επίσης γερμανικής προέλευσης σοσιαλιστικό πνεύμα του και τη μεγάλη του αγάπη για την πατρίδα. 

Γεωργία Ελευθεριάδου, Γεωργία Ζήκα

Α΄1

Απάντηση της 5ης ερώτησης

Διονύσιος Σολωμός: Ελεύθεροι Πολιορκημένοι: Η γλώσσα του ποιήματος είναι απλή, λιτή και περιεκτική. Είναι η δημοτική, η γλώσσα του λαού αναμιγμένη με στοιχεία του Επτανησιακού ιδιώματος. Η θεματολογία του αφορά την αξία της ελευθερίας, η οποία υπερτερεί σε σχέση με τη βιαιότητα του πολέμου.

Ανδρέας Κάλβος: Τα Ηφαίστεια: Η γλώσσα του ποιήματος είναι μικτή. Χρησιμοποιεί τη δημοτική την οποία συνδυάζει με λέξεις της αρχαίας ελληνικής. Ως προς τη θεματολογία του το ποίημα έχει εθνικό χαρακτήρα. Συγκεκριμένα, αναφέρει το ολοκαύτωμα της Τουρκικής Ναυαρχίδας από τον Έλληνα πυρπολητή Κωνσταντίνο Κανάρη, προκειμένου να εμψυχώσει τους Έλληνες και να τους δείξει ότι αν θέλουν μπορούν.

Λορέντζος Μαβίλης: Η λήθη: Η γλώσσα του ποιήματος είναι εμπλουτισμένη αλλά παρόλα αυτά λιτή. Το θέμα του είναι το πλεονέκτημα των νεκρών να ξεχνούν τις άσχημες καταστάσεις τις οποίες είχαν βιώσει όταν ήταν ζωντανοί.

Μάγδα Βερβερίδου, Ξανθούλα Ζάνου

Α΄1

Απάντηση της 6ης ερώτησης

Πρώτα απ’ όλα παρατηρούμε την αγάπη του για τα νησιά και τους κατοίκους αφού λέει πόσο όμορφα είναι. Επίσης εκδηλώνει την ανησυχία του για την τύχη των κατοίκων. Ταυτόχρονα εκφράζει συναισθήματα ταπεινοφροσύνης και ευλάβειας προς τον Θεό και γίνεται μεγαλύτερη η αγωνία του όσο μιλάει για την επανεμφάνιση του εχθρικού στόλου. Τέλος νιώθει οργισμένος για τη σφαγή των Ελλήνων. Η συναισθηματική αυτή συμμετοχή του ποιητικού υποκειμένου έχει ως στόχο να μπει ο αναγνώστης στη θέση του και να τον αγγίξει ψυχικά, παρασύροντάς τον στη σκέψη του και στα αισθήματά του. Επιπλέον, εμπλέκοντας τα συναισθήματά του όπως ο θυμός, τα ξεσπάσματα και η αγάπη δίνει στο ποίημα μια νότα πιο αληθινή, ζωντανή, ελκυστική και κάνει το ποίημα πιο ενδιαφέρον για τον αναγνώστη.

Θοδωρής Αλταντζής, Κική Γρηγορίου, Βάσω Ζάχαρη  

Α’1

Απάντηση της 7ης ερώτησης

Η εικονοπλαστική ικανότητα του Κάλβου είναι μεγάλη. Αρχικά παρουσιάζειτα νησιά τα οποία είναι πράσινα και μοσχοβολούν. Επίσης αναφέρει πως στο περιβόλι ανθίζουν βασιλικοί και κρίνοι χωρίς κάποιον να τα ποτίζει. Ταυτόχρονα δίνει εικόνες οι οποίες συνοδεύονται από τον ήχο τους, όπως αναφέρει πως στα βουνά και τα λαγκάδια όπου οι φωνές αντιλαλούν, ακούγονται τα γαυγίσματα των σκύλων των κυνηγών. Ακόμα στο σημείο όπου μας αναφέρει το γιαλό με τα σύννεφα και τις κραυγές των γεράκων και των γλάρων. Τέλος βλέπει πατημασιές ανθρώπων και παιδιών στην άμμο χωρίς να υπάρχουν εκείνη τη στιγμή εκεί άνθρωποι. Τα σημεία της εικονοπλαστικής και εκφραστικής τόλμης του ποιητή εξυπηρετούν στην καλύτερη διατύπωση των σκέψεων και των συναισθημάτων του. Πρώτον τα σημεία αυτά βοηθούν στην απόλυτη έκφραση των σκέψεων, με σκοπό να γίνει ευκολότερα κατανοητό στον αναγνώστη το νόημα που θέλει να δώσει ο ποιητής και δεύτερον η εκφραστική τόλμη του συνεπαίρνει τον αναγνώστη, εξιτάροντας τη φαντασία του αναγνώστη και κάνοντάς τον να βλέπει μπροστά του αυτά που διαβάζει,  γεγονός που θα τον ελκύσει έτσι ώστε να συνεχίσει να διαβάζει το ποίημα.

Θοδωρής Αλταντζής, Κική Γρηγορίου, Βάσω Ζάχαρη

Α’1

Απάντηση της 8ης ερώτησης

Το Μεσολόγγι έπεσε την άνοιξη. Ο ποιητής παριστάνει τη φύση τη στιγμή που είναι ωραιότερη, ως μια δύναμη, η οποία με όλα τ’ άλλα, και υλικά και ηθικά ενάντια, προσπαθεί να δελεάσει τους πολιορκημένους. Η φύση δηλαδή στο β’ σχεδίασμα των Ελεύθερων Πολιορκημένων λειτουργεί σαν αντίπαλος στην ψυχολογία των Μεσολογγιτών. Ενώ ακούγεται το μαγευτικό τραγούδι της άνοιξης είναι σαν η φύση να προσπαθεί να λιγοστέψει την αντρεία των Ελλήνων πολεμάρχων. Η ομορφιά της φύσης στην πιο όμορφη εποχή του χρόνου σε περίοδο πολέμου, κάνει τους στρατιώτες να νιώθουν λύπη που δεν μπορούν να χαρούν ατή την ομορφιά αλλά να μην ξέρουν αν με το επόμενο ανοιξιάτικο ξημέρωμα και το κελάηδισμα των πουλιών θα ξυπνήσουν ζωντανοί. Αυτό τους σκοτώνει δύο φορές,

Γεωργία Ελευθεριάδου, Γεωργία Ζήκα

Α΄1

Απάντηση της 9ης ερώτησης

Στο β’ σχεδίασμα των Ελεύθερων Πολιορκημένων υπάρχουν αρκετά σχήματα λόγου. Αρχικά ο Σολωμός παρομοιάζει το πουλί με τους ανθρώπους, θέλοντας να δείξει σε τι συνθήκες ζούσαν τότε και να τονίσει την ανέχεια και την κατάντια που επικρατούσε. Επίσης παρουσιάζει μια αντίθεση ανάμεσα στην ομορφιά των ανθών και στην ασχήμια των αρμάτων, προκειμένου να τονίσει τη δυσκολία της κατάστασης των Πολιορκημένων. Αλλά δεν είναι λίγες και οι μεταφορές που χρησιμοποιεί (βουνάκι πρόβατα, γλυκιά λαλιά κ.α.) προκειμένου να γίνει πιο παραστατικός ο λόγος του. Ακόμη παρουσιάζει και προσωποποιήσεις (Το ντουφέκι που μιλάει, ο Απρίλης και ο έρωτας που χορεύουν και γελούν), εξυπηρετώντας και πάλι τη ζωντάνια και την παραστατικότητα. Οι αναδιπλώσεις επίσης είναι συχνές (τρανή λαλιά, τρόμου λαλιά) προκειμένου σε κάποιες λέξεις να δοθεί περισσότερη έμφαση. Τέλος αξίζει να σημειώσουμε τη χρήση επιφωνημάτων (Αλίμονο) προκειμένου να τονιστεί η σοβαρότητα της κατάστασης και να επιτευχθεί η συμμετοχή του αναγνώστη.

Θοδωρής Αλταντζής, Μάγδα Βερβερίδου, Ξανθούλα Ζάνου

Α΄1

Απάντηση της 10ης ερώτησης

Στον Πόρφυρα ο Διονύσιος Σολωμός κάνει λόγο για τον Παράδεισο και την Κόλαση. Μια αντίθεση συμβολική. Ο Παράδεισος συμβολίζει τον ψυχικό πλούτο του ανθρώπου και γενικά όλα τα καλά ενώ η Κόλαση αποτελεί την πηγή και τη δύναμη του καλού. Όπως και στον Πόρφυρα έτσι και στους Ελεύθερους Πολιορκημένους υπάρχει μια βασική αντίθεση που είναι η άνθιση της γης και η ζωντάνια της φύσης σε σχέση με τον πόλεμο και την πολιορκία που είναι αναγκασμένοι να βιώνουν οι κάτοικοι  του Μεσολογγίου που βρίσκονται σε τραγική κατάσταση αφού πρόκειται να πεθάνουν. Εδώ ο Παράδεισος είναι η άνοιξη που ξυπνά την αγάπη των ανθρώπων για ζωή και τους κάνει να ξεχνούν το χρέος τους για την υπεράσπιση της πατρίδας και Κόλαση είναι ο πόλεμος που τους αναγκάζει να μην μπορούν να απολαύσουν τη χαρά της ζωής.

Ηλίας Βασιλειάδης, Θοδωρής Αλταντζής

Α΄1

Απάντηση της 11ης ερώτησης

Το σονέτο είναι ένα ιδιαίτερο είδος ποιήματος και έχει τη δική του χαρακτηριστική μορφολογία. Τα χαρακτηριστικά ενός Ιταλικού σονέτου, όπως και «Η λήθη» του Λορέντζου Μαβίλη είναι τα εξής:

-          Αποτελείται από ιαμβικούς ενδεκασύλλαβους στίχους, οργανωμένους σε τέσσερις τετράστιχες και δύο τρίστιχες στροφές.

-          Χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος (οκτάβα = δύο τετράστιχα) περιγράφει το πρόβλημα. Το  δεύτερο μέρος είναι ένα εξάστιχο (δύο τρίστιχα) και παρουσιάζουν τη λύση.

-          Ο ένατος στίχος δημιουργεί μια αλλαγή που σημαίνει το πέρασμα από την πρόταση στη λύση.

-          Έχουν ομοιοκαταληξία, κυρίως ζευγαρωτή ή σταυρωτή ή πλεχτή. Τα τρίστιχα παρουσιάζουν ποικίλους συνδυασμούς.

-          Ο στίχος είναι ιδιαιτέρως προσεγμένος

-          Το ύφος του είναι απλό

-          Υπηρετεί την κλασικιστική γραφή και αποστρέφεται το ρομαντισμό, χωρίς βέβαια να καταφέρνει να τον απορρίψει εντελώς.

Κική Γρηγορίου, Μάγδα Βερβερίδου, Ξανθούλα Ζάνου

Α΄1

Απάντηση της 12^ης ερώτησης

Οι σολωμικοί ποιητές δραστηριοποιούνται μετά τον θάνατο του Σολωμού. Είναι ποιητές που έχουν δεχθεί επιδράσεις από τις κριτικές απόψεις του Πολυλά για την εφαρμογή ενός φιλόδοξου μεταφραστικού έργου, εμπλουτισμένου με στοιχεία της επτανησιακής λογοτεχνίας αλλά και  με νεοελληνικές αποδόσεις έργων της αρχαιοελληνικής και της σύγχρονής τους ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Ο Λορέντζος Μαβίλης ανήκει στους σολωμικούς ποιητές που αν και είναι Επτανήσιοι και ανήκουν στην ίδια εποχή δεν επηρεάστηκαν στο έργο τους από τον Σολωμό. Ωστόσο ο Μαβίλης παρότι η ένταξή του δικαιολογείται ηλικιακά, δεν δικαιολογείται θεματολογικά αφού τα ποιήματά του έχουν επηρεαστεί από τον Διονύσιο Σολωμό μόνο στο ότι και οι δύο χρησιμοποιούν τη δημοτική γλώσσα και κυριαρχεί στο έργο τους η μεγάλη τους  αγάπη για την πατρίδα και το έντονο πατριωτικό συναίσθημα. 

Ηλίας Βασιλειάδης, Γεωργία Ελευθεριάδου, Γεωργία Ζήκα

Α΄1

Απάντηση της 13^ης ερώτησης

Ο Λορέντζος Μαβίλης στο ποίημα «Η λήθη» μπορούσε να απευθύνεται τόσο στον αναγνώστη όσο και στον εαυτό του. Θα μπορούσε να απευθύνεται σ’ αυτούς που έχασαν κάποιους δικούς τους, κοντινούς φίλους ή συγγενείς. Στην πρώτη περίπτωση η επιλογή του β’ ενικού προσώπου από τον ποιητή δημιουργεί ένα κλίμα οικειότητας, βοηθά τον  αναγνώστη να συμμεριστεί  τα συναισθήματα του ποιητή, ενώ παράλληλα τον κάνει να προβληματιστεί σχετικά με το θέμα του ποιήματος αλλά και τον ελκύει περισσότερο και του κεντρίζει το ενδιαφέρον. Και σίγουρα έτσι το ποιητικό υποκείμενο μπορεί να αισθάνεται καλύτερα γιατί δημιουργούνται οι προϋποθέσεις ώστε να μοιραστεί τη λύπη του και να την αντιμετωπίσει ευκολότερα. Παρόλα αυτά στη δεύτερη περίπτωση το β’ ενικό πρόσωπο δημιουργεί ένα εσωτερικό μονόλογο. Είναι σα να μιλά ο ποιητής με τον εαυτό του για τον εαυτό του και να παρουσιάζει εντονότερα τα συναισθήματα που βιώνει.

Κική Γρηγορίου, Βάσω Ζάχαρη

Α’1

Απάντηση της 14^ης ερώτησης

Το όμορφο μονοπάτι

Γαλάζιο κύμα που περνά

μέσα από δρόμους και βουνά,

καταστρέφει μια ζωή

 και μια τη δολοπλέκει.

Ένα όμορφο νησί

έρχεται να εκδικηθεί,

 για εκείνη τη μιλιά,

την αξέχαστη βραδιά.

Η ζωή μου γυρνά

και το μυστηριώδες όνειρο,

μ’ αλλάζει πάλι την τροχιά.

Μια μόνο συμβουλή:

 μη φοβάσαι τη νύχτα,

είναι μόνο στην ψυχή.

Κική Γρηγορίου, Βάσω Ζάχαρη

Α’1

[Ερωτικός καημός]

Φοβάμαι μη χάσω το θαύμα

 των αγαλμάτινων ματιών σου

και τη μελωδία που μου αποθέτει τη νύχτα

στο μάγουλο το μοναχικό ρόδο της ανάσας σου.

Πονώ που είμαι σε τούτη την όχθη

κορμός δίχως κλαδιά μα πιότερο λυπάμαι

που δεν έχω τον ανθό, πολφό ή πηλό

για το σκουλήκι του μαρτυρίου μου.

Αν είσαι εσύ ο κρυμμένος μου θησαυρός

αν είσαι εσύ ο σταυρός και ο υγρός μου πόνος

αν είμαι το σκυλί της αρχοντιάς σου

μη με αφήσεις να χάσω ό,τι έχω κερδίσει.

Και στόλισε τα νερά του ποταμού σου

με φύλλα από το φρενοκρουσμένο μου φθινόπωρο.

Λάζαρος Αδάμος

Α’1

[θύμα… καιρού]

Τα καθημερινά τοπία

μέσα στη μεγάλη τρικυμία

μοιάζουν με ανυπόφορα φορτία

βασανίζοντας την πολιτεία.

Σε κάθε βήμα εμπρός μου

τίποτα δεν μπορεί να ορθοποδήσει

και τα μέρη όλου του κόσμου

στρέφουν άδοξα στη δύση!

Ανηφορικός και δύσβατος ο δρόμος

δυσκολεύει την πορεία μου ο αέρας

και τη ζωή μου κατακλύζει ο τρόμος.

Όλη μέρα κάθε μέρα

οδηγούμαι μες στα δάση

στην απέραντή σου πλάση.

Μάγδα Βερβερίδου, Ξανθούλα Ζάνου

Α΄1